"Дала" - бақылау диктанты, 7 сынып

Тақырыбы: Дала.

Дала шіркін, кеңпейіл, аңқылдаған мырза жігіттей бүкпесі жоқ, ашық-жарқын –ау ! Айнала тып – тыныш,тосын дыбыс құлаққа шалынбайды. Далада не шу болсын. Ұшқан құстың шырылы, жазық төсін еркін аралаған ерке желдің сусылы, ақ селеу, көде, ақ шидің әлсіз сыбдыры шу болып па!

Ақ дала сұлық түсіп, монтиып, бұйығып жатыр. Бірақ осының бәрі бір қарауға ғана. Шырқау биікте шаншылып қыран жүр. Оның кең дүниені шолуы тегін емес. Даланың иесіз, тыныш жатуы алдамшы нәрсе. Тып – тыныш мүлгіп жатқан алуан өмірде, алып дүниеде қаптаған тіршілік бар. Қыранның қалықтауы тегін болмағаны ғой.

Дала сыртынан тыныш көрінгенімен, жайбарақат жатқан дүние жоқ. Қыран көзінен дала төсінде қыбырлаған қалт кетпейді. Әне, биіктен төмен қарай тастай құлдырап, шүйіле жөнеледі. Ендеше даланың тыныш жатқаны бекер болды ғой. (121 сөз.)
(Б. Тілегенов)

Тапсырма:
1.Қыран көзінен дала төсінде қыбырлаған қалт кетпейді. – сөйлеміне синтаксистік талдау жаса.
2. Мәтіннен қатынас түрлеріне мысалдар келтір.
3. Еңбек тақырыбына мақал-мәтелдер жаз.