№7 Зертханалық жұмыс. Металдардың молярлық жылусыйымдылықтарын салыстыру - Физика, 10 сынып, 41 - сабақ

Сабақтың мақсаты:
1.       Білімділік. Оқушылыр зертханалық жұмысты  өздігінен жүргізе отырып, алған теориялық білім-білік дағдылырын практикада пайдалануға бейімделіп, үйрену шараларын ұйымдастыру.
2.   Дамытушылык. Оқушылардың өзбетінше жұмыс жүргізіп, инерция моментерін анықтаудағы дағдысын практикада жүзеге асыруға үйрету.
3.   Тәрбиелік. Зертханалық жұмысты орындау барысында жауапкершілікті сактау, жұмыс қорытындысын есептеуде оны қорытындылауда сауаттылықты, мәдениеттілікті сақтау.
Керекті құралдар: калориметр, мензурка, суы бар ыдыс, электр штита, гірлері бар таразы, массалары 50 - 100 г болатын алюминий, мыс және темір денелер.
Сабақтың түрі: Зертханалық жүмыс.
Әдіс-тәсілдері: Өлшеу, өлшеу нотижелерін жазу және өлшеу қателіктерін есептеу.
Сабақ барысы:
1.Үйымдастыру кезеңі.
2.Үй тапсырмасын тексеру.
3.Зертханалық жұмыстың орындалу барысындағы қауіпсіздік ережесімен оқушыларды таныстыру.
а) окушылырды керекті кұрал-жабдыктармен камтамасыз етуді ұйымдастыру;
э) жұмыстың тақырып бойынша теориясын еске түсіріп қайталау;
б) жұмыстың өту жолымен өз бетінше дайындалып, мазмұнын түсінуге бағыт беру;
в) жүмысқа нұсқаумен танысып, керекті күралдардың жүмыс принципімен таныстыру;
г) жұмыстың корытындысын тексеру, бақылау.
4. Үйге тапсырма.
Жылусыйымдылықтың классикалык теориясынан 1 кмоль жылусыйымдылық қатты күйдегі      барлық      денелер      үшін       бірдей    C=3R=2.5*10⁴ 1/ДЖ*кмоль*1/К=25 Дж/моль*К  және болады.
Мұны онай тексеруге болады. Ол үшін массасы т катты дененің температураның белгілі бір Т интервалында суыганда беретін Q  жылу мөлшерін анықтау жеткілікті.
Жұмыстың орындалу тәртібі
1.  Таразыньщ көмегімсн калориметрдің т_кжәне мыс, темір, алюминий денелердін массаларын өлшеңдер. Өлшеу нәтижелсрін есеп беру кестесіне (кесте) енгізіңдер.
2.  ДененІ ыдыстағы кайнап жатқан суға батырыңдар.
3.  Калориметр 100 см³ суды құйып, судьщ, калориметрдің і_} температурасы өлшеңдер.
4. Калориметрге 100°С-ка дейін қыздырылған мыс денені салып, жылулык тепе-тендік орнағаннан кейінгі Ө температураны елшеңдер.
5.   Калоримстрдегі суды алмастырып, осы тэсілмен алюминий жэне темір денелермен тәжірибені қайталаңдар.
6.   Жылу балансьшың теңдеуін пайдаланьш, үш дененің әрқайсысының су мен     калориметрге    берген    жылуларының    Q мөлшерін    есептеңдер Q=(m_kc_k+ m_kc_k ) (Ө-t₁)  мұндағы т_k- калориметр массасы, с_К – калориметр дайындалған заттың меншікті жылусыйымдылығы, т_су - калориметрдегі су дың массасы, с_сусудың меншікті жылу сыйымдылыгы, t₁мен Ө - су мен калориметрдін бастапқы және соңғы температуралы.
7. өрнегін пайдаланып, мыстың, темірдін және алюминийдің молярлық жылусыйымдылығын есептендер...
8. Жүргізілген өлшеулердің қатесін бағаландар (кесте).

Үйге тапсырма: Зертханалық жұмыс туралы есеп беруге дайындалу.