Қыстырма сөздерге, одағай сөздерге, құрмалас сөйлемдерге байланысты қойылатын үтір - Қазақ тілі, 9 сынып

Сабақтың мақсаты: Қыстырма сөздерге, одағай сөздерге, құрмалас сөйлемдердің құрамындағы жай сөйлемдердің араларына үтір қойылу ерекшелігін меңгерту, өз ойларын сауатты   жвзу, оқу дағдыларын   дамыту. Тақырыпқа қатысты талдауға арналған мысалдардың тәрбиелік мәнін ашып отыру, туған елін,жерін,тілін сүюге, адамгершілік қасиеттерге тәрбиелеу.              
Түрі: жаңа сабақты бекіту                            
Әдісі:сұрақ-жауап, сын-тұрғысынан ойлау
Сабақтың барысы: 1. Ұйымдастыру кезеңі:сәлемдесу;түгелдеу;барлық зейіндерін сабаққа аударуларын талап ету.
2.Үй тапсырмасын тексеру. Біріңғай мүшелер мен оңашаланған айқындауышқа байланысты жаттығу жұмыстары.

3. Жаңа сабақ кезеңі. Ой қозғау сатысы. 
«Кішіпейіл болсаң, кішірейіп кетпейсің». Осы сөйлемді , яғни, мақалды бүгінгі сабағымызға эпиграф етіп аламыз.Осы мақалдың мағынасын қалай түсінесіңдер?(Мүмкін жауап: кішіпейіл болуға, үлкенге ізет, кішіге құрмет көрсетуге, қайырымды  болуға үйретеді.)
-Бұл сөйлемнің бүгінгі сабағымызға қандай қатысы бар?Сөйлем құрылысына, сөйлемде кездесетін тыныс белгілерге назар аударайық.
(Мүмкін жауап: құрмалас сөйлем, үтір.)Сабақ тақырыбымен таныстыру

«Қызығушылықты ояту». Сабағымызда  адам бойындағы жақсы қасиеттерге көңіл бөліп, сабағымызбен   байланыстырып отырамыз.
Үш топқа сөздер ұсынылады:адамгершілік, жақсылық, жамандық,өнеге. Осы сөздерді қатыстырып құрмалас сөйлем құрастырамыз және қыстырма, одағай сөздердің болуына мән береміз.

Топтық жұмыс.
    І топ. 1-тапсырма.
173-жаттығу. Қыстырма сөздерді тауып, тыныс белгісін қойыңдар.
   ІІ топ. 1- тапсырма.
.177-жаттығу. Одағайларды мағынасына қарай орналастырыңдар.
   ІІІ топ. 1-тапсырма.
179-жаттығу. Салалас құрмалас сөйлемдерді бөлек теріп жазып, тыныс белгісін қойыңдар. 
    Ойтолғаныс. Топтық тапсырма.
1-топқа еркін сөйлеу мақсатында тақырып ұсынылады. Шағын әңгіме, ой толғау құрастыру.
Тақырып: «Егер сен бай болсаң, қайырымдылық көрсете аласың ба?»
2-топқа «Екі жақты күнделік»

Мәтіннен үзінді (180-жаттығу)	Оқушы жауабы	Мақал-мәтелдер
Қазақ халқы қайырымды болудың қажеттілігін балаға ес кіргеннен бастап айтып, бойына сіңіріп отырған.		«Балапан ұяда не көрсе, ұшқанда соны ілер».
Бұрынғының ауқатты адамдары алдына келген мүгедек, мүсәпірлерге мал-мүлік беріп, ел қатарына қосқан.		«Ұлық болса, кішік бол».

ІІІ топ. Эссе жазуға ұсыну. «Қазақ тілі бүгін мен үшін...» . 
Бағыттаушы сөйлемдер:

1. Құрмалас сөйлем бойынша алған түсінігімді нығайттым.
2. Тыныс белгілерді дұрыс қоюды үйрендім.
3. Мен-сауатты шәкіртпін.
4. Қайырымды болуға үйрендім.

Қорытындылау:
Үйге: 1. 174-жаттығу. 
           2. Тарихта қайырымдылық істерімен аты қалған қандай кісілерді білесің? Сол туралы жазып кел.
Бағалау.